อัมพฤกษ์ คือ การที่อวัยวะอ่อนแรง มักพบแขนขาอ่อนแรง ซึ่งต่างจาก อัมพาต คือ การที่อวัยวะเคลื่อนไหวไม่ได้เลย เมื่อคนเป็นอัมพฤกษ์ อัมพาตก็คือการที่แขน ขา หรือหน้าซีกใดซีกหนึ่ง ชา อ่อนแรง เคลื่อนไหวได้ลำบากหรือไม่สามารถเคลื่อนไหวได้
ซึ่งอาการดังกล่าวมักเกิดจากหลอดเลือดแดงไปเลี้ยงสมองตีบตันหรือแตก ทำให้เนื้อสมองขาดอาหารและออกซิเจน ส่งผลให้เนื้อสมองเสียหาย หรือตายได้หากได้รับการรักษาที่ไม่ทันท่วงที และเมื่อเนื้อสมองส่วนใดส่วนหนึ่งเสียหายก็จะส่งผลต่อการสั่งการการทำงานของอวัยวะที่อยู่ภายใต้การควบคุมของสมองส่วนที่เสียหาย จึงทำให้เป็น อัมพฤกษ์ อัมพาต
สาเหตุของการเป็นอัมพฤกษ์ อัมพาตนั้นมีหลายประการ เช่น
- เกิดจากประสบอุบัติเหตุ อันส่งผลกระทบต่อสมองหรือประสาทไขสันหลังถูกทำลาย
2. เกิดจากหลอดเลือดสมอง อาจเกิดจากหลอดเลือดสมองเสื่อมหรือตีบแข็ง(Atherosclerosis) เกิดจากการสะสมของไขมันที่ผนังชั้นในหลอดเลือดแดงส่งผลให้หลอดเลือดตีบ แข็ง และ สูญเสียความยืดหยุ่น หรืออาจเกิดจากหลอดเลือดแดงสมองแตก เมื่อเลือดออกมาก็จะไปกดทับเนื้อสมอง ทำให้เนื้อสมองขาดออกซิเจน อาหาร ถ้าไม่ได้รับการรักษาก็จะทำให้เนื้อสมองตายในที่สุด
เมื่อสมองที่ควบคุมการเคลื่อนไหวขาดเลือดไปเลี้ยง ทำให้เซลล์สมองส่วนนี้สูญเสียหน้าที่ จึงทำให้แขนขาซีกหนึ่งเป็นอัมพาตหรือเรียกว่าอัมพาตครึ่งซีก อัมพาตครึ่งซีมีความรุนแรงต่างกันไป บางคนฟื้นคืนจนเดินได้แต่บางคนที่เป็นมากก็ได้แต่นอน ไม่สามารถลุกนั่ง เดินได้ จากสถิติของกระทรวงสาธารณสุขจะพบได้ว่าโรคหลอดเลือดในสมองเป็นสาเหตุอับดับต้นๆของการเป็นอัมพฤกษ์ อัมพาต
ปัจจัยที่ทำให้เกิดการเสื่อมของหลอดเลือดแดง ได้แก่ การสูบบุหรี่ การรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน และการออกกำลังที่ไม่เพียงพอ โรคความดันโลหิตสูงที่ไม่ได้รับการรักษาเป็นเวลานาน ความเครียด การดื่มแอลกฮอล์ และการทานยาบางชนิด
อาการของอัมพฤกษ์ อัมพาต
อาการของอัมพฤกษ์ อัมพาต หากมีอาการข้อใดข้อหนึ่งต้องพบแพทย์ทันทีภายใน 3 ชั่วโมง และอาการเหล่านี้มักเกิดทันทีทันใดนะคะ ลองสังเกตุดู
- มีอาการชาหรืออ่อนแรงของแขน ขา หรือใบหน้าข้างใดข้างหนึ่ง
- ตาข้างใดข้างหนึ่งพร่ามัว เห็นภาพซ้อน หรือมองไม่เห็น
- ความรู้สึกตัวเปลี่ยน (เอะอะ โวยวาย สับสน มึนงง) พูดลำบาก พูดไม่ได้ หรือไม่เข้าใจคำพูด
- มีอาการปวดศีรษะอย่างรุนแรงอย่างทันทีทันใดโดยไม่มีสาเหตุ
- มีอาการมึนงง เวียนศีรษะ หรือเสียการทรงตัว เดินลำบาก เดินเซ อย่างทันทีทันใด
ปัจจัยเสี่ยงที่ก่อให้เกิดอัมพฤกษ์ อัมพาต
ปัจจัยเสี่ยงที่ก่อให้เกิดโรคนี้ ได้แก่ อายุที่มากขึ้น ภาวะความดันโลหิตสูง การรับประทานที่ไม่ถูกต้อง เช่น ทานมากเกินไปจนน้ำหนักเกิน ทานอาหารรสเค็มจัด หวานจัด และมีไขมันสูง รวมไปถึงการสูบหรี่ ดื่มสุรา ไม่ออกกำลังกาย ทุกอย่างล้วนส่งให้เกิดโรคอย่าง ความดันโลหิตสูง เบาหวาน ไขมันอุดตันในเส้นเลือด และส่งผลต่อให้เกิดอัมพฤกษ์ อัมพาตได้
การดูแลรักษาเมื่อป่วยเป็นอัมพฤกษ์อัมพาต
การดูแลตนเองให้ห่างไกลการเป็นอัมพฤกษ์ อัมพาต จากสาเหตุโรคหลอดเลือดในสมองก็ทำได้ไม่ยากเลยคะ เพียงแค่เราควบคุมปัจจัยเสี่ยงอันได้แก่โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรือโรคต่างที่มีส่งผลให้เกิดโรคหลอดเลือดในสมอง ก็ควรได้รับการรักษาอย่างต่อเนื่อง ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง รสเค็ม หันมาบริโภคผัก ผลไม้ งดเครื่องดื่มแอลกฮอล์และบุหรี่ และควรออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เพื่อควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ หากเราปฏิบัติตนได้อย่างนี้นอกจากจะไม่เป็นอัมพฤกษ์ อัมพาตแล้ว โรคภัยอื่นก็ไม่มาเบียดเบียนคะ
ข้อมูลอ้างอิง
อัมพฤกษ์ อัมพาตป้องกันได้ : doctor.or.th
โรคหลอดเลือดสมอง : bumrungrad.com
5 ปัจจัยเสี่ยงอัมพฤกษ์ อัมพาต : manager.co.th
อัมพฤกษ์อัมพาต โรคเรื้อรังที่ต้องดูแล : si.mahidol.ac.th
